Xét nghiệm CPR (C-reactive protein) và định lượng CRP là hai khái niệm liên quan đến nhau trong lĩnh vực y học. Chúng được dùng để đánh giá tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng trong cơ thể.
Trong bài viết này hãy cùng Huanluyenantoanlaodong tìm hiểu về xét nghiệm CPR và định lượng CRP là gì, có ý nghĩa như thế nào và khi nào cần thực hiện.
Xét nghiệm CPR là gì? Định Lượng Crp Là Gì ?
CPR là chữ viết tắt của từ protein C reactive – một protein do gan sản xuất, có đặc điểm là kết tủa với polysaccharide C của phế cầu.
Đây là một thành phần không thể thiếu trong phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tổn thương hay nhiễm trùng. Bình thường sẽ không xuất hiện protein này trong máu hoặc xuất hiện với nồng độ rất thấp, và khi xuất hiện tình trạng viêm cấp cùng với sự phá hủy mô trong cơ thể sẽ kích thích sự sản xuất protein này của gan và nồng độ protein C trong huyết thanh sẽ tăng nhanh, do đó CPR được biết đến là chất chỉ điểm cho phản ứng viêm trong cơ thể
Đây là một chất phản ứng ở giai đoạn cấp, được sản xuất ở gan và bài tiết vào máu vài giờ (khoảng 6 giờ) sau khi xuất hiện viêm nhiễm. Khi tình trạng viêm kết thúc, protein C phản ứng sẽ nhanh chóng mất đi. Vì vậy, CPR cho phép xác định tình trạng viêm sớm hơn rất nhiều so với việc sử dụng tốc độ máu lắng.
Đồng thời, trên thực tế hiện giá trị của CPR cũng hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi nồng độ globulin máu và hematocrit, điều này khiến cho xét nghiệm CPR rất có giá trị khi người bệnh có các bất thường về protein máu hay có bất thường của hồng cầu. Tuy nhiên CPR không mang tính chất đặc hiệu và nồng độ protein này gia tăng trong tất cả các tình trạng viêm.
Định lượng CRP là gì?
Định lượng CRP là xét nghiệm đo lường nồng độ protein C phản ứng trong máu. Dựa vào chỉ số CRP để đánh giá tình trạng sức khỏe của mỗi người (bình thường hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm). Định lượng CRP được chỉ định để đánh giá theo dõi tình trạng các bệnh lý viêm, theo dõi lành vết thương, các vết mổ sau phẫu thuật, ghép tạng, phỏng để sớm phát hiện khả năng xảy ra nhiễm trùng.
Chỉ số CRP bình thường chỉ ở mức độ cho phép: dưới 0.5 mg/100ml (5 mg/l) huyết thanh với những người không có viêm nhiễm. Nồng độ CRP tăng cao trong máu gợi ý cơ thể xuất hiện tình trạng viêm nhiễm cấp. Nồng độ CRP trong máu giảm xuống có nghĩa là tình trạng bệnh nhân tốt hơn và tình trạng viêm nhiễm giảm.
Yếu tố ảnh hưởng tới xét nghiệm CRP
- Nồng độ CRP cao thường gặp ở bệnh nhân huyết áp cao, chỉ số khối cơ thể (BMI) cao, mắc hội chứng chuyển hóa chất/đái tháo đường, nhiễm trùng mạn tính (viêm phế quản, viêm lợi), viêm mãn tính (như viêm khớp dạng thấp) và nồng độ HDL thấp, triglyceride cao.
- Nồng độ CRP có thể tăng khi phụ nữ bước sang giai đoạn sau của thai kỳ, sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone.
- Nồng độ CRP cao ở người béo phì.
- Hút thuốc lá có thể làm tăng nồng độ CRP.
- Nồng độ CRP thấp có thể do uống bia rượu vừa phải, sụt cân và hoạt động nhiều, tập thể dục lâu dài.
- Thuốc bổ sung estrogen và progesterone có thể làm tăng nồng độ CRP.
- Thuốc fibrate, niacin và statin có thể làm giảm nồng độ CRP.
Quy trình thực hiện kỹ thuật xét nghiệm CRP
- Bệnh nhân không cần kiêng ăn, uống trước khi thực hiện xét nghiệm. Đôi khi, một số bệnh nhân cũng có thể được bác sĩ yêu cầu kiêng ăn 4 – 12 tiếng trước khi tiến hành tùy thuộc vào phòng xét nghiệm.
- Nhân viên y tế lấy máu của bệnh nhân.
- Sau khi lấy máu, bệnh nhân cần băng, ép lên vùng chọc tĩnh mạch lấy máu để giúp cầm máu
Xét nghiệm định lượng CRP đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán các bệnh lý viêm, theo dõi lành vết thương, phát hiện sớm yếu tố nguy cơ các bệnh lý tim mạch. Vì vậy, nếu có dấu hiệu viêm nhiễm hoặc có nguy cơ bệnh lý tim mạch, bệnh nhân nên sớm tìm đến các cơ sở y tế uy tín để thực hiện xét nghiệm nồng độ CRP và kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác.
Khi nào cần thực hiện xét nghiệm CPR và định lượng CRP?
Xét nghiệm CPR và định lượng CRP có thể được thực hiện khi có các chỉ định sau:
- Kiểm tra tình trạng nhiễm trùng hậu phẫu: Nồng độ CRP thường tăng trong khoảng 2 – 6 giờ sau phẫu thuật và sẽ giảm xuống vào ngày thứ 3 sau mổ. Nếu nồng độ CRP tăng kéo dài hơn 3 ngày sau phẫu thuật, tình trạng nhiễm trùng mới có thể đã xuất hiện.
- Xác định, phát hiện nhiễm trùng và các bệnh lý gây viêm như: ung thư hạch bạch huyết, bệnh của hệ thống miễn dịch (lupus), viêm và xuất huyết ruột, viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng xương (viêm tủy xương).
- Đánh giá khả năng đáp ứng điều trị, đặc biệt là điều trị ung thư hay điều trị nhiễm trùng. Nồng độ CRP sẽ tăng lên nhanh và giảm xuống bình thường nhanh nếu bệnh nhân đáp ứng tốt với việc điều trị.
Chỉ số Protein phản ứng C (CRP) thế nào là bình thường
Nếu xét nghiệm chỉ số CRP nằm trong khoảng từ 0 -10 mg/dl hay <10mg/l thì được trị số này được coi là bình thường.
Chỉ số Protein phản ứng C (CRP) tăng trong một số trường hợp sau đây:
- Viêm tụy cấp;
- Viêm ruột thừa ;
- Nhiễm trùng do vi khuẩn;
- Bỏng;
- Tăng nguy cơ bị ung thư đại tràng;
- Bệnh lý ruột do viêm (ví dụ: viêm loét đại tràng);
- Viêm khớp dạng thấp tiến triển;
- Tình trạng nhiễm trùng nặng (sepsin);
- Bệnh lupus ban đỏ hệ thống;
- U lympho;
- Nhồi máu cơ tim;
- Bệnh lý viêm của tiểu khung chung;
- Viêm động mạch tế bào khổng lồ;
- Lao tiến triển.
Xét nghiệm CPR và định lượng CRP là hai xét nghiệm quan trọng trong y học, giúp đánh giá tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng trong cơ thể. Chúng có ý nghĩa trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị các bệnh lý liên quan. Xét nghiệm CPR và định lượng CRP cần được thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ và theo sự hướng dẫn của nhân viên y tế.
Hi vọng qua bài viết này bạn đã biết được Định Lượng Crp Là Gì? Huanluyenantoanlaodong chúc bạn và gia đình sức khỏe, may mắn!
