Trong bài viết dưới đây, Huanluyenantoanlaodong sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin liên quan đến các loại ngụy biện và ví dụ. Mời bạn đọc cùng theo dõi!
Ngụy biện là gì? các loại ngụy biện và ví dụ
Ngụy biện là một hình thức lập luận sai lầm, không logic, nhằm đánh lừa, lừa phỉnh hoặc thuyết phục người nghe theo ý muốn của người nói. Ngụy biện có thể xuất hiện trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như chính trị, giáo dục, kinh doanh, quảng cáo, tranh luận… Ngụy biện có thể gây ra những hậu quả tiêu cực, như mất lòng tin, mất uy tín, mất cơ hội, mất công bằng… Vì vậy, chúng ta cần phải nhận biết và tránh xa những ngụy biện trong giao tiếp và suy nghĩ.
Các Loại Ngụy Biện
Ngụy biện dựa vào thẩm quyền
Ngụy biện dựa vào thẩm quyền là một loại ngụy biện dùng để chứng minh một điều gì đó là đúng hoặc sai chỉ dựa vào uy tín, danh tiếng hoặc chuyên môn của một cá nhân hoặc tổ chức nào đó. Người dùng ngụy biện này thường lợi dụng lòng tin, sự kính trọng hoặc sự ngưỡng mộ của người nghe đối với người có thẩm quyền để thuyết phục họ tin vào điều mình nói.
Tuy nhiên, uy tín hay chuyên môn của một cá nhân hoặc tổ chức không phải là bằng chứng duy nhất để xác định sự đúng sai của một vấn đề. Có thể có những trường hợp người có thẩm quyền cũng có thể sai lầm, thiên vị hoặc không liên quan đến vấn đề đang bàn.
Ví dụ:
- Bạn nên uống nước ép cam hàng ngày vì bác sĩ Nguyễn Văn A đã khuyên vậy.
- Bạn không nên ăn thịt chó vì Tổng thống Hoa Kỳ đã phản đối việc này.
- Bạn nên mua sản phẩm X vì nó được quảng cáo bởi ca sĩ Y nổi tiếng.
Để phản bác hoặc tránh dính vào ngụy biện này, chúng ta cần phải kiểm tra xem người có thẩm quyền có thực sự có kiến thức và kinh nghiệm về vấn đề đang bàn hay không. Chúng ta cũng cần phải yêu cầu những bằng chứng khách quan và logic hơn để chứng minh điều gì đó là đúng hay sai.
Ngụy biện dựa vào số đông
Ngụy biện dựa vào số đông là một loại ngụy biện dùng để chứng minh một điều gì đó là đúng hoặc sai chỉ dựa vào số lượng người tin vào hoặc làm theo điều đó. Người dùng ngụy biện này thường lợi dụng tâm lý bầy đàn, áp lực xã hội hoặc sợ bị cô lập của người nghe để thuyết phục họ làm theo số đông. Tuy nhiên, số lượng người tin vào hoặc làm theo một điều gì đó không phải là bằng chứng duy nhất để xác định sự đúng sai của nó. Có thể có những trường hợp số đông cũng có thể sai lầm, mù quáng hoặc bị lừa dối.
Ví dụ:
- Bạn nên hút thuốc vì hầu hết bạn bè của bạn đều hút thuốc.
- Bạn nên tin vào thần linh vì hầu hết mọi người trên thế giới đều tin vào thần linh.
- Bạn nên bỏ phiếu cho ứng cử viên X vì hầu hết các cuộc thăm dò ý kiến đều cho thấy ứng cử viên X đang dẫn trước.
Để phản bác hoặc tránh dính vào ngụy biện này, chúng ta cần phải tự suy nghĩ và đánh giá một cách khách quan và logic về vấn đề đang bàn. Chúng ta cũng cần phải tôn trọng quyền tự do cá nhân và không để bị áp đảo bởi ý kiến của số đông.
Ngụy biện bù nhìn
Ngụy biện bù nhìn là một loại ngụy biện dùng để bóp méo, xuyên tạc hoặc làm giảm sút quan điểm, lập luận hoặc phát biểu của người khác để dễ dàng phản bác hoặc công kích. Người dùng ngụy biện này thường không đối mặt trực tiếp với những điểm mạnh hay yếu của quan điểm, lập luận hoặc phát biểu của người khác mà chỉ tấn công vào những phiên bản sai lệch, méo mó hoặc yếu kém của chúng.
Tuy nhiên, việc này không có nghĩa là đã phản bác được quan điểm, lập luận hoặc phát biểu gốc của người khác.
Ví dụ:
- A: Tôi nghĩ chúng ta nên giảm thiểu việc sử dụng túi ni lông vì nó gây ô nhiễm môi trường.
- B: Vậy bạn muốn chúng ta sống như thời tiền sử, không có gì tiện lợi và hiện đại sao?
- A: Tôi ủng hộ việc tăng thuế cho những người giàu có để giảm bất bình đẳng xã hội.
- B: Vậy bạn muốn chúng ta sống trong một xã hội cộng sản, không có khuyến khích và cạnh tranh sao?
Để phản bác hoặc tránh dính vào ngụy biện này, chúng ta cần phải yêu cầu người nói phải trình bày rõ ràng và chính xác quan điểm, lập luận hoặc phát biểu của người khác mà không được bỏ sót, thêm bớt.
Ngụy biện dẫn đến hậu quả
Ngụy biện dẫn đến hậu quả là một loại ngụy biện dùng để chứng minh một điều gì đó là đúng hoặc sai chỉ dựa vào những hậu quả mong muốn hoặc không mong muốn của nó. Người dùng ngụy biện này thường lợi dụng tâm lý hy vọng, sợ hãi hoặc tham lam của người nghe để thuyết phục họ tin vào hoặc từ chối điều mình nói.
Tuy nhiên, những hậu quả mong muốn hoặc không mong muốn của một điều gì đó không phải là bằng chứng duy nhất để xác định sự đúng sai của nó. Có thể có những trường hợp những hậu quả mong muốn hoặc không mong muốn không xảy ra hoặc không liên quan đến điều đang bàn.
Ví dụ:
- Bạn nên tin vào Chúa vì nếu bạn tin vào Chúa thì bạn sẽ được vào thiên đường.
- Bạn không nên phản đối chính quyền vì nếu bạn phản đối chính quyền thì bạn sẽ bị bắt và tra tấn.
- Bạn nên mua vé số vì nếu bạn mua vé số thì bạn có thể trúng giải độc đắc.
Để phản bác hoặc tránh dính vào ngụy biện này, chúng ta cần phải kiểm tra xem những hậu quả mong muốn hoặc không mong muốn có thực sự có cơ sở hay không. Chúng ta cũng cần phải tách biệt giữa những hậu quả và những lý do để tin vào hoặc từ chối một điều gì đó.
Ngụy biện khiển trách
Ngụy biện khiển trách là một loại ngụy biện dùng để tránh né trách nhiệm, lỗi lầm hoặc sai sót của bản thân bằng cách đổ lỗi cho người khác, hoàn cảnh hoặc vận may. Người dùng ngụy biện này thường không chấp nhận sự thật, không tự phê bình hoặc cải thiện bản thân mà chỉ tìm cách biện minh cho hành động hay kết quả của mình. Tuy nhiên, việc này không có nghĩa là đã giải quyết được vấn đề hay khắc phục được khuyết điểm.
Ví dụ:
- Tôi đã không thi đỗ kỳ thi này vì giáo viên ra đề quá khó.
- Tôi đã không ghi bàn trong trận đấu này vì sân cỏ quá xấu.
- Tôi đã không thành công trong cuộc sống này vì tôi không có may mắn.
Để phản bác hoặc tránh dính vào ngụy biện này, chúng ta cần phải nhận thức rõ ràng về vai trò và ảnh hưởng của bản thân đối với kết quả của mình. Chúng ta cũng cần phải có tinh thần tự trách, tự học hỏi và tự cố gắng để vượt qua những khó khăn và thử thách.
Ngụy biện lạc đề
Ngụy biện lạc đề là một loại ngụy biện dùng để làm mất tập trung, đánh lạc hướng hoặc thay đổi chủ đề của cuộc tranh luận. Người dùng ngụy biện này thường không muốn đối mặt với những điểm yếu hay bất lợi của quan điểm, lập luận hoặc phát biểu của mình mà chỉ tìm cách chuyển sang những vấn đề khác, không liên quan hoặc ít quan trọng hơn. Tuy nhiên, việc này không có nghĩa là đã giải quyết được vấn đề gốc hay bác bỏ được quan điểm, lập luận hoặc phát biểu của người khác.
Ví dụ:
- A: Tôi nghĩ chúng ta nên tăng cường biện pháp phòng chống dịch Covid-19 vì nó đang gây ra nhiều tử vong và ảnh hưởng đến sức khỏe và kinh tế của nhiều nước.
- B: Tôi nghĩ chúng ta nên lo lắng hơn về biến đổi khí hậu vì nó đang gây ra nhiều thiên tai và ảnh hưởng đến môi trường và sinh vật của toàn cầu.
- A: Tôi ủng hộ việc bầu cử công bằng và minh bạch vì nó là quyền cơ bản và nghĩa vụ của công dân.
- B: Tôi ủng hộ việc giáo dục nhân quyền và dân chủ vì nó là nền tảng và điều kiện của xã hội văn minh.
Để phản bác hoặc tránh dính vào ngụy biện này, chúng ta cần phải duy trì sự tập trung và chú ý vào vấn đề đang tranh luận. Chúng ta cũng cần phải yêu cầu người nói phải trả lời hoặc giải thích cho quan điểm, lập luận hoặc phát biểu của mình mà không được né tránh hay lẩn tránh.
Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về các loại ngụy biện và ví dụ minh họa cho từng loại. Các loại ngụy biện này là những hình thức lập luận sai lầm, không logic, nhằm đánh lừa, lừa phỉnh hoặc thuyết phục người nghe theo ý muốn của người nói. Chúng ta cũng đã học cách phản bác hoặc tránh dính vào những ngụy biện này.
Huanluyenantoanlaodong hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức và kỹ năng để nhận biết và phòng tránh những ngụy biện trong giao tiếp và suy nghĩ. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này.
