Trong bài viết dưới đây, Huanluyenantoanlaodong sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin liên quan đến Bản Đồ Thế Giới Thế Kỷ 20. Mời bạn đọc cùng theo dõi!
Bản Đồ Thế Giới Thế Kỷ 20 là gì?
Bản đồ là một công cụ quan trọng để biểu diễn không gian, thời gian và sự kiện trên Trái đất. Bản đồ không chỉ phản ánh thực tế địa lý mà còn chứa đựng những ý nghĩa văn hóa, chính trị và lịch sử của những người tạo ra và sử dụng chúng.
Thế kỷ 20 là một thời kỳ biến động và đổi mới của bản đồ thế giới, khi mà các cuộc chiến tranh, cách mạng, khám phá, toàn cầu hóa và công nghệ đã tác động sâu sắc đến cách nhìn và hiểu thế giới của con người.
Bản đồ thế giới trước thế kỷ 20
Trước thế kỷ 20, bản đồ thế giới đã có một lịch sử phong phú và đa dạng, phản ánh những nền văn minh và triết lý khác nhau của các dân tộc trên thế giới. Một số bản đồ nổi tiếng trong lịch sử có thể kể đến như:
- Bản đồ Ptolemy:
Được xem là bản đồ khoa học đầu tiên của thế giới, do nhà toán học, thiên văn học và địa lý học Hy Lạp Ptolemy (thế kỷ 2 sau CN) biên soạn. Bản đồ này dựa trên hệ thống tọa độ vĩ độ và kinh độ, bao gồm một bản đồ tổng quát và 26 bản đồ chi tiết về các vùng lãnh thổ đã biết của châu Âu, châu Á và châu Phi. Bản đồ này đã được tái hiện nhiều lần trong các nền văn minh Hồi giáo, Byzantine và châu Âu
- Bản đồ Tabula Rogeriana:
Được xem là bản đồ chính xác nhất của thời Trung Cổ, do nhà địa lý Hồi giáo Muhammad al-Idrisi (thế kỷ 12) vẽ theo yêu cầu của vua Roger II của Sicily. Bản đồ này bao gồm 70 bản đồ chi tiết về các vùng lãnh thổ từ Tây Ban Nha cho tới Trung Quốc, được ghép lại thành một bản đồ toàn cầu hình tròn.
Bản đồ này được vẽ theo chiều ngược lại so với bản đồ hiện nay, tức là Bắc cực ở dưới cùng, Nam cực ở trên cùng, và Đông ở bên trái, Tây ở bên phải
- Bản đồ Fra Mauro:
Được xem là bản đồ toàn cầu tiên tiến nhất của thời Phục Hưng, do nhà tu Fra Mauro (thế kỷ 15) của Ý vẽ. Bản đồ này được làm từ bốn tấm da ghép lại thành một hình vuông có cạnh 2 mét. Bản đồ này bao gồm các thông tin chi tiết về các vùng lãnh thổ, dân cư, sự kiện lịch sử và huyền thoại của châu Âu, châu Á, châu Phi và một phần châu Mỹ.
Bản đồ này cũng thể hiện sự tương tác giữa các nền văn minh khác nhau, như các cuộc hành trình của Marco Polo, Ibn Battuta và các thương nhân Trung Hoa
- Bản đồ Mercator:
Được xem là bản đồ địa lý hiện đại đầu tiên, do nhà toán học và nhà địa lý Hà Lan Gerardus Mercator (thế kỷ 16) vẽ. Bản đồ này sử dụng một phương pháp chiếu bản đồ mới, gọi là chiếu Mercator, để biến hình cầu của Trái đất thành một hình chữ nhật có các đường kinh tuyến và vĩ tuyến song song và vuông góc với nhau.
Bản đồ này rất thuận lợi cho việc điều hướng hàng hải, vì nó giữ nguyên góc giữa các hướng la bàn. Tuy nhiên, bản đồ này cũng gây ra sai lệch về diện tích của các vùng lãnh thổ, khiến cho các vùng ở gần cực trông to hơn thực tế.
Các yếu tố ảnh hưởng đến Bản đồ thế giới trong thế kỷ 20
Thế kỷ 20 là một thời kỳ có nhiều biến động và đổi mới của bản đồ thế giới, khi mà các yếu tố sau đây đã tác động sâu sắc đến cách nhìn và hiểu thế giới của con người:
- Các cuộc chiến tranh:
Thế kỷ 20 chứng kiến hai cuộc chiến tranh thế giới và nhiều cuộc chiến tranh khác nhỏ hơn, nhưng không kém phần quyết liệt và tàn khốc. Các cuộc chiến tranh này đã làm thay đổi ranh giới và cấu trúc chính trị của nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Ví dụ, sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Đế quốc Ottoman, Đức, Áo-Hung và Nga đã tan rã thành nhiều quốc gia mới.
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Liên Xô và Mỹ đã trở thành hai siêu cường cạnh tranh nhau trong Chiến tranh Lạnh, chia cắt thế giới thành hai khối Đông – Tây. Ngoài ra, các cuộc chiến tranh cũng đã tạo ra các vấn đề lãnh thổ nan giải, như Israel – Palestine, Triều Tiên – Hàn Quốc, Ấn Độ – Pakistan, Trung Quốc – Đài Loan và v.v.
- Các cuộc cách mạng:
Thế kỷ 20 cũng là thời kỳ của các cách mạng mang tính chất lịch sử, chấm dứt các chế độ phong kiến, thuộc địa và độc tài, khai sinh các chủ nghĩa mới, như chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa dân chủ.
Các cách mạng này đã làm thay đổi bản mặt của nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Ví dụ, Cách mạng Nga năm 1917 đã dẫn đến sự ra đời của Liên Xô, quốc gia xã hội lớn nhất thế giới.
Cách mạng Trung Quốc năm 1949 đã dẫn đến sự thành lập của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, quốc gia cộng sản lớn nhất thế giới hiện nay. Cách mạng Việt Nam năm 1954 và năm 1975 đã giải phóng Việt Nam khỏi sự chiếm đóng của Pháp và Mỹ, đồng thời thống nhất hai miền Bắc – Nam.
Cách mạng Iran năm 1979 đã lật đổ chế độ hoàng gia do Mỹ ủng hộ, và thiết lập một nền chính trị Hồi giáo. Cách mạng Đông Âu năm 1989 đã kết thúc sự thống trị của Liên Xô và chủ nghĩa xã hội trong các quốc gia Đông Âu, mở ra quá trình chuyển đổi sang chủ nghĩa dân chủ và thị trường. Cách mạng Hoa Lài năm 2011 đã gây ra sự sụp đổ của nhiều chế độ độc tài ở Trung Đông và Bắc Phi, nhưng cũng tạo ra sự bất ổn và xung đột trong khu vực.
- Các khám phá:
Thế kỷ 20 cũng là thời kỳ của các khám phá khoa học và công nghệ, mở rộng tầm nhìn và kiến thức của con người về thế giới. Các khám phá này đã làm thay đổi bản đồ thế giới bằng cách khai phá các vùng lãnh thổ mới, hoặc biến các vùng lãnh thổ cũ trở nên quan trọng hơn.
Ví dụ, sự khám phá của Nam Cực vào năm 1911 và Bắc Cực vào năm 1926 đã hoàn thiện bản đồ các châu lục của Trái đất. Sự khám phá của không gian vào năm 1957 và Mặt trăng vào năm 1969 đã mở ra một không gian mới cho con người khám phá và chiếm hữu. Sự khám phá của Internet vào những năm 1990 đã tạo ra một không gian ảo cho con người giao tiếp và trao đổi thông tin.
- Toàn cầu hóa:
Thế kỷ 20 cũng là thời kỳ của các toàn cầu hóa, khi mà các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới ngày càng gắn kết và tương tác với nhau hơn, thông qua các mối quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội.
Các toàn cầu hóa đã làm thay đổi bản đồ thế giới bằng cách tạo ra các liên minh, tổ chức và hiệp ước mới, hoặc làm suy yếu hoặc tan rã các liên minh, tổ chức và hiệp ước cũ.
Ví dụ, Liên Hiệp Quốc được thành lập vào năm 1945 là tổ chức quốc tế lớn nhất và có uy tín nhất trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. Liên Minh Châu Âu được thành lập vào năm 1993 là liên minh kinh tế và chính trị lớn nhất và có sức ảnh hưởng nhất trong khu vực châu Âu.
ASEAN được thành lập vào năm 1967 là liên minh hợp tác kinh tế, chính trị, an ninh và xã hội của các quốc gia Đông Nam Á. Liên Xô tan rã vào năm 1991 là sự kiện lịch sử đánh dấu sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh và sự suy yếu của chủ nghĩa xã hội.
Bản đồ thế giới hiện nay và tương lai
Bản đồ thế giới hiện nay là kết quả của những biến động và đổi mới trong thế kỷ 20, nhưng cũng là nền tảng cho những biến động và đổi mới trong thế kỷ 21. Bản đồ thế giới hiện nay có những đặc điểm chính như sau:
- Bản đồ thế giới hiện nay bao gồm 195 quốc gia độc lập, được công nhận bởi Liên Hiệp Quốc, và một số vùng lãnh thổ tranh chấp hoặc tự trị, không được công nhận bởi Liên Hiệp Quốc. Các quốc gia và vùng lãnh thổ này có những ranh giới chính trị, địa lý và văn hóa khác nhau, tạo ra sự đa dạng và phong phú của thế giới.
- Bản đồ thế giới hiện nay cũng bao gồm các liên minh, tổ chức và hiệp ước quốc tế, được thành lập để hợp tác và giải quyết các vấn đề chung của thế giới. Các liên minh, tổ chức và hiệp ước này có những mục tiêu, thành viên và cơ chế hoạt động khác nhau, tạo ra sự liên kết và tương tác của thế giới.
- Bản đồ thế giới hiện nay cũng bao gồm các không gian mới, được tạo ra bởi các khám phá khoa học và công nghệ. Các không gian này bao gồm không gian vũ trụ, không gian mạng và không gian sinh học, tạo ra sự mở rộng và phát triển của thế giới.
Các yếu tố ảnh hưởng đến Bản đồ thế giới tương lai
Bản đồ thế giới tương lai là một dự báo dựa trên các xu hướng và sự kiện hiện tại, nhưng cũng là một mong muốn dựa trên các giá trị và mục tiêu của con người. Bản đồ thế giới tương lai có thể có những kịch bản khác nhau, tuỳ thuộc vào các yếu tố sau:
- Các yếu tố tự nhiên:
Các yếu tố tự nhiên bao gồm các hiện tượng thiên nhiên, như khí hậu, địa chất, sinh học và v.v., có thể ảnh hưởng đến bản đồ thế giới bằng cách làm thay đổi môi trường sống, nguồn lực thiên nhiên và sức khỏe con người. Ví dụ, biến đổi khí hậu có thể làm nâng cao mực nước biển, làm ngập lụt các vùng ven biển hoặc làm tan chảy băng tuyết ở các vùng cực, làm mất đi các diện tích lãnh thổ hoặc làm xuất hiện các diện tích lãnh thổ mới.
- Các yếu tố nhân tạo bao gồm các hoạt động do con người tạo ra, như kinh tế, chính trị, văn hóa và v.v., có thể ảnh hưởng đến bản đồ thế giới bằng cách làm thay đổi sự phân bố, sự hợp tác và sự xung đột của các quốc gia và vùng lãnh thổ.
Ví dụ, kinh tế toàn cầu hóa có thể làm tăng sự phụ thuộc và cạnh tranh giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ, làm mất đi sự độc lập và đa dạng của chúng. Chính trị toàn cầu hóa có thể làm tăng sự hợp tác và giải quyết các vấn đề chung của thế giới, nhưng cũng có thể làm tăng sự xung đột và căng thẳng giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ, do sự khác biệt về lợi ích và giá trị. Văn hóa toàn cầu hóa có thể làm tăng sự giao lưu và hòa nhập của các nền văn hóa khác nhau, nhưng cũng có thể làm mất đi sự đặc trưng và phong phú của chúng.
- Các yếu tố ngẫu nhiên:
Các yếu tố ngẫu nhiên bao gồm các sự kiện không thể dự đoán hoặc kiểm soát được, như tai nạn, chiến tranh, dịch bệnh và v.v., có thể ảnh hưởng đến bản đồ thế giới bằng cách làm thay đổi sự an toàn, sự phát triển và sự sống còn của con người. Ví dụ, tai nạn hạt nhân ở Chernobyl vào năm 1986 đã làm ô nhiễm một khu vực rộng lớn ở châu Âu, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường của hàng triệu người.
Chiến tranh Iraq vào năm 2003 đã làm thay đổi chính trị và an ninh của khu vực Trung Đông, làm ảnh hưởng đến hàng triệu người dân và người tị nạn. Dịch bệnh COVID-19 vào năm 2020 đã làm rung chuyển kinh tế và xã hội của toàn thế giới, làm ảnh hưởng đến hàng tỷ người.
mục tiêu của Bản đồ thế giới tương lai
Bản đồ thế giới tương lai có thể có những mục tiêu khác nhau, tuỳ thuộc vào các giá trị và mục tiêu của con người. Một số mục tiêu có thể kể đến như:
- Bản đồ thế giới hòa bình:
Là một bản đồ thế giới mà các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới sống chung trong hòa bình và hợp tác, không có chiến tranh hay xung đột. Để đạt được mục tiêu này, các quốc gia và vùng lãnh thổ cần tôn trọng nhau, giải quyết các vấn đề lãnh thổ một cách công bằng, tuân theo luật pháp quốc tế và nhân quyền, hỗ trợ nhau trong việc phát triển kinh tế và xã hội.
- Bản đồ thế giới bền vững:
Là một bản đồ thế giới mà các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới phát triển một cách bền vững, không gây hại đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Để đạt được mục tiêu này, các quốc gia và vùng lãnh thổ cần chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, giảm thiểu khí thải nhà kính, bảo vệ đa dạng sinh học, sử dụng hiệu quả các nguồn lực và công nghệ.
- Bản đồ thế giới công bằng:
Là một bản đồ thế giới mà các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới chia sẻ một cách công bằng các cơ hội và quyền lợi, không có sự chênh lệch hay bất bình đẳng. Để đạt được mục tiêu này, các quốc gia và vùng lãnh thổ cần loại bỏ các rào cản thương mại, tài chính và di dân, cân bằng các quan hệ kinh tế và chính trị, thúc đẩy các giá trị dân chủ và nhân đạo, đảm bảo các quyền cơ bản và phúc lợi cho mọi người.
Trên đây là những thông tin về Bản Đồ Thế Giới Thế Kỷ 20. Huanluyenantoanlaodong hi vọng bài viết này hữu ích với bạn!
