Nitơ là một trong những nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng, có vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Nitơ tham gia vào nhiều quá trình sinh lý của cây, chẳng hạn như tổng hợp protein, axit amin, nucleic acid, chlorophyll và các hợp chất khác.
Nitơ giúp cây có lá xanh, thân mập, phân nhánh nhiều, ra hoa và kết quả tốt. Tuy nhiên, nitơ không phải là nguyên tố dễ dàng có sẵn trong tự nhiên. Cây phải hấp thụ nitơ từ các nguồn khác nhau để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng.
Vậy nguồn cung cấp nitơ chủ yếu cho cây là gì? Bài viết này Huanluyenantoanlaodong sẽ giúp bạn tìm hiểu về nguồn nitơ cho cây trồng và cách bổ sung nitơ hiệu quả.
Nguồn Cung Cấp Nitơ Chủ Yếu Cho Cây Là Gì?
Nguồn cung cấp nitơ chủ yếu cho cây là đất. Trong đất, nitơ tồn tại dưới hai dạng chính: nitơ khoáng và nitơ hữu cơ.
Nitơ khoáng
Nitơ khoáng là dạng nitơ vô cơ, tồn tại ở dạng các muối khoáng trong đất, bao gồm nitrat (NO3-) và amon (NH4+). Cây có thể hấp thụ nitrat và amon qua cơ chế vận chuyển và hấp thụ từ hệ thống rễ. Nitrat là dạng nitơ phổ biến nhất trong đất, chiếm khoảng 95% tổng lượng nitơ trong đất. Nitrat có khả năng di chuyển theo nước trong đất và được cây hấp thụ nhanh chóng.
Tuy nhiên, nitrat cũng có thể bị rửa trôi ra khỏi đất do mưa hoặc tưới nhiều, gây ô nhiễm môi trường và lãng phí dinh dưỡng. Amon là dạng nitơ ít phổ biến hơn trong đất, chiếm khoảng 5% tổng lượng nitơ trong đất. Amon có khả năng liên kết với các hạt đất và được cây hấp thụ chậm hơn. Tuy nhiên, amon ít bị rửa trôi hơn nitrat và có thể được biến đổi thành nitrat bởi vi khuẩn trong quá trình oxy hóa amon (nitrification).
Nitơ hữu cơ
Nitơ hữu cơ là dạng nitơ có trong các hợp chất hữu cơ, chẳng hạn như protein, axit amin và nucleic acid. Nitơ hữu cơ có nguồn gốc từ các sinh vật sống và chất thải hữu cơ trong đất, bao gồm xác thực vật, xác động vật, phân chuồng, phân bón hữu cơ và các chất hữu cơ khác. Cây không thể hấp thụ trực tiếp nitơ hữu cơ mà phải chờ cho vi khuẩn và nấm đất phân giải các hợp chất này thành nitrat và amon.
Quá trình này được gọi là khoáng hóa nitơ (mineralization). Nitơ hữu cơ là một nguồn nitơ quan trọng cho cây trồng, đặc biệt là trong các hệ thống nông nghiệp hữu cơ. Nitơ hữu cơ có khả năng cải thiện chất lượng đất, tăng cường sinh khối vi sinh vật, giảm sự rửa trôi nitrat và duy trì lượng nitơ ổn định trong đất.
Nguồn nitơ từ không khí
Ngoài nguồn nitơ từ đất, cây cũng có thể cung cấp nitơ từ không khí. Không khí chứa khoảng 78% nitơ ở dạng khí nitơ (N2).
Tuy nhiên, cây không thể hấp thụ trực tiếp khí nitơ mà phải nhờ vào sự giúp đỡ của các vi khuẩn có khả năng cố định đạm. Cố định đạm là quá trình chuyển hóa khí nitơ thành dạng nitơ tự do dễ dùng, chẳng hạn như amon hoặc axit amin.
Các vi khuẩn cố định đạm thường sống trong nốt ruột của rễ của các loại cây thuộc họ đậu (legumes), chẳng hạn như đậu tương, đậu phộng, đậu xanh, v.v. Các vi khuẩn này được gọi là vi khuẩn rhizobia. Khi các vi khuẩn này cố định đạm, chúng sẽ chia sẻ một phần nitơ cho cây chủ và nhận lại một phần đường bột từ cây.
Đây là một mối quan hệ cộng sinh có lợi cho cả hai bên. Ngoài ra, cũng có một số loại cây không thuộc họ đậu nhưng cũng có khả năng cộng sinh với các vi khuẩn cố định đạm, chẳng hạn như cây alder, cây gai dầu, cây sen và một số loại cây cỏ.
Tầm quan trọng của nitơ cho cây trồng
Nitơ là một nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng, có tầm quan trọng lớn trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Nitơ có những vai trò sau:
- Tham gia vào tổng hợp protein, axit amin và nucleic acid, là các thành phần cấu tạo của các tế bào và mô của cây.
- Tham gia vào tổng hợp chlorophyll, là chất màu xanh lá cây giúp cây quang hợp và tạo ra năng lượng.
- Tham gia vào tổng hợp các hợp chất khác như alkaloid, glucosinolate và phytoalexin, là các chất bảo vệ cây khỏi sâu bệnh và ăn mòn.
- Thúc đẩy sự tăng trưởng của lá, thân và rễ của cây, giúp cây có kích thước lớn và khỏe mạnh.
- Tăng khả năng ra hoa và kết quả của cây, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.
Cách bổ sung nitơ cho cây trồng
Để bổ sung nitơ cho cây trồng, có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Sử dụng phân bón khoáng chứa nitrat hoặc amon, chẳng hạn như urea, amoniac, kali nitrat, v.v
- Sử dụng phân bón hữu cơ chứa nitơ hữu cơ, chẳng hạn như phân chuồng, phân compost, phân xanh, v.v. Phân bón hữu cơ có thể cải thiện chất lượng đất, tăng cường sinh khối vi sinh vật và duy trì lượng nitơ ổn định trong đất. Tuy nhiên, phân bón hữu cơ cần thời gian để được khoáng hóa thành nitrat và amon, nên cần được bón trước khi trồng cây hoặc trong giai đoạn cây chậm lớn.
- Trồng xen canh hoặc luân canh các loại cây thuộc họ đậu với các loại cây khác, chẳng hạn như ngô, lúa, khoai, v.v. Cây thuộc họ đậu có khả năng cộng sinh với các vi khuẩn cố định đạm, giúp tăng lượng nitơ trong đất. Cây thuộc họ đậu cũng có thể làm phân xanh cho các loại cây khác khi được cắt bỏ và để lại trên mặt đất.
- Giảm sự rửa trôi nitrat ra khỏi đất bằng cách tăng khả năng thoát nước của đất, giảm tần suất tưới nước và sử dụng các biện pháp bảo vệ đất như trồng cây che phủ, rễ cỏ hay mulch.
- Kiểm tra và theo dõi lượng nitơ trong đất và trong cây bằng các phương pháp thí nghiệm hoặc quan sát. Có thể sử dụng các chỉ số như màu sắc của lá, kích thước của cây, tỷ lệ ra hoa và kết quả để đánh giá lượng nitơ trong cây. Có thể sử dụng các dụng cụ như máy đo nitrat, máy phân tích dinh dưỡng hoặc máy quang phổ để đo lường lượng nitơ trong đất hoặc trong lá.
Trên đây là những thông tin giải đáp về câu hỏi Nguồn Cung Cấp Nitơ Chủ Yếu Cho Cây Là Gì? Huanluyenantoanlaodong hi vọng bài viết này hữu ích với bạn!
